Παιδιά στην εφηβεία: Συμβουλές διαχείρισης

Της : Κωνσταντίνα Αρβανίτη  (MSc
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια)

Έχουμε ακούσει πολλές φορές την έκφραση «περνάει εφηβεία» ή «έχει τα νεύρα του λόγω εφηβείας» ή ακόμα «αυτός είναι αιώνια έφηβος».
Τι ξεχωριστό και ιδιαίτερο συμβαίνει σε αυτήν την χρονική περίοδο ώστε έχει γίνει αντικείμενο προβληματισμού από μικρούς και μεγάλους;
Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της;
Τι είναι αυτό που τη διαφοροποιεί από τις άλλες φάσεις της ανθρώπινης ανάπτυξης;

Ας αρχίσουμε απαντώντας πρώτα στα βασικά ερωτήματα των γονιών.

Πότε ξεκινάει η εφηβεία;

Η εφηβεία συνήθως ξεκινάει στην ηλικία των 11 με 12 ετών. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα παιδιά θα μπουν στην εφηβεία στην ίδια ακριβώς ηλικία. Υπάρχουν παιδιά που δείχνουν σημάδια ανάπτυξης πιο νωρίς και άλλα που αργούν λίγο παραπάνω. Κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης και αυτό θα πρέπει να γίνει κατανοητό τόσο από τους γονείς όσο και από τα ίδια τα παιδιά. Πολλές φορές, οι γονείς ανησυχούν γιατί το παιδί τους δεν έχει ακόμη ψηλώσει ή δεν έχει τριχοφυΐα όπως τα άλλα συνομήλικα παιδιά. Ακόμη και οι ίδιοι οι έφηβοι λόγω του ότι δεν θέλουν να διαφέρουν από το μέσο όρο, νιώθουν άσχημα, είτε έχουν πρόωρη είτε καθυστερημένη ανάπτυξη.

Οι γονείς, λοιπόν, πρώτοι από όλους θα πρέπει να αποδεχτούν το ρυθμό ανάπτυξης των παιδιών τους για να μπορέσουν και εκείνα να αποδεχτούν τον εαυτό τους. Τα παιδιά αποκτούν την πρώτη αντίληψη για τον εαυτό τους μέσα από το βλέμμα των γονιών. Και μπορεί οι γονείς να ισχυρίζονται ότι «εγώ δέχομαι το παιδί μου όπως είναι» αλλά, ουσιαστικά να δείχνουν κάτι διαφορετικό με τη στάση τους.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός εφήβου;

Σύμφωνα με πολυάριθμες έρευνες, οι έφηβοι παρουσιάζουν τα εξής χαρακτηριστικά:

• Είναι αρνητικοί για όλα. Είναι μεγάλη έκπληξη για τους γονείς να βλέπουν το μέχρι πρότινος υπάκουο και πειθαρχημένο παιδί τους να εναντιώνεται σε όλα και να δείχνει ότι του «φταίνε τα πάντα».
• Επιζητούν την αυτονομία τους. Οι έφηβοι αφήνουν τη στοργική αγκαλιά των γονιών τους και αναζητούν να βρουν ποιοι είναι και προς τα πού οδεύουν. Θέλουν να αποφασίζουν οι ίδιοι για τη ζωή τους και πολύ συχνά έρχονται σε σύγκρουση με τους γονείς τους, οι οποίοι θέλουν να τους επιβάλλουν αυτό που θεωρούν ότι είναι για το «καλό τους».
• Έχουν μία τάση για απομόνωση. Συγκεκριμένα, θέλουν την ησυχία τους, κλείνονται στο δωμάτιο με τις ώρες και δεν συμμετέχουν σε οικογενειακές εκδηλώσεις. Οι γονείς πολλές φορές ανησυχούν για αυτή τη συμπεριφορά των παιδιών τους και την εισπράττουν ως αδιαφορία για εκείνους.
• Είναι υπερευαίσθητοι, θίγονται και προσβάλλονται πολύ εύκολα. Πολύ συχνά δίνουν σημασία σε μικρές λεπτομέρειες όπως για παράδειγμα πώς θα τους φωνάξουν οι γονείς στο τηλέφωνο όταν τους καλούν οι φίλοι τους.
• Είναι ισχυρογνώμονες και πεισμώνουν πολύ. Συνήθως όμως τα θέματα για τα οποία επιμένουν δεν είναι τόσο σημαντικά για τη ζωή τους, παρά έχουν να κάνουν με το πώς θα κόψουν τα μαλλιά τους, εάν θα φορέσουν σκουλαρίκι ή εάν θα καθαρίσουν ή όχι το δωμάτιο τους.
• Είναι ρομαντικοί. Οι νέοι αυτής της ηλικίας έχουν οράματα και σχέδια για ένα κόσμο πιο δίκαιο, έντιμο και καλό. Για αυτό και αρκετά συχνά ασχολούνται με το γράψιμο, τη σύνθεση, με τη μουσική ως τρόπους έκφρασης των σκέψεων και συναισθημάτων τους.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να χτίσουν μια υγιή σχέση με τον έφηβο;

Ο ρόλος των γονιών, δεν είναι εύκολος. Οι γονείς, αρχικά, οφείλουν να απενοχοποιηθούν για να μπορέσουν να σταθούν δίπλα στον έφηβο. Κανείς δεν έχει γεννηθεί γονιός και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι γνωρίζει τα πάντα. Σε αυτή την ιδιαίτερη φάση που βιώνουν, η κατεύθυνση είναι η συναισθηματική ακρόαση προς τον έφηβο. Να ακούσουν δηλαδή τον έφηβο με υπομονή, κατανόηση και ενσυναίσθηση όλης της κατάστασης που βιώνει με άξονα το θέμα που φέρνει. Εξετάζοντας την ουσία του θέματος και όχι μόνο την ύπαρξή του, θα μπορέσουν και εκείνοι να αντιληφθούν περισσότερα, κοιτάζοντας πίσω από το προφανές και νιώθοντας την αγωνία του εφήβου.

Ο έφηβος θέλει να ακουστεί, θέλει να μοιραστεί ανησυχίες και σκέψεις για το αύριο. Αναζητά να απευθυνθεί σε άτομα που του εμπνέουν εμπιστοσύνη και αποτελούν τα πρότυπά του για το παρόν και το μέλλον. Ας είναι οι γονείς του αυτοί που θα τον ακούσουν. Οφείλουν να είναι αυτοί. Οφείλουν να είναι δίπλα του και να τον στηρίζουν.

Οι γονείς, που συνδυάζουν την ενεργητική ακρόαση με την έκφραση της στοργής, την ενθάρρυνση της αυτονομίας και της αίσθησης επάρκειας του παιδιού τους, βρίσκονται ένα βήμα πιο κοντά στην επίτευξη του στόχου τους. Χαρακτηριστικά, έχει λεχθεί ότι το να γίνει κάποιος γονέας είναι εύκολο, το να είναι όμως γονέας είναι δύσκολο. Για αυτό κάθε προσπάθεια που κάνουν οι γονείς για μία ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή, είναι ιδιαίτερα σημαντική. Μην ξεχνάμε ότι από τη συμπεριφορά τους, εξαρτάται η προσωπικότητα που θα έχουν ως ενήλικες τα παιδιά τους καθώς και το είδος των σχέσεων που θα διαμορφώσουν με τους άλλους ανθρώπους.

Πηγές : anotherpointofview.gr