Λατινικά Προσανατολισμού: Πρόγραμμα Σπουδών Β' και Γ'

Σε ΦΕΚ αναρτήθηκε το Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος των Λατινικών των Β’ και Γ’ τάξεων Γενικού Λυκείου – Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών.

Το Πρόγραμμα Σπουδών ορίζεται ως εξής:

Α. ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ.

Στο Γενικό Λύκειο, σε μια βαθμίδα εκπαίδευσης όπου η γενική παιδεία συνδυάζεται με τη βαθμιαία εμβάθυνση σε επιμέρους γνωστικά αντικείμενα, η διδασκαλία του μαθήματος των Λατινικών οφείλει να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες προκλήσεις και τα νέα παιδαγωγικά δεδομένα. Το παρόν Πρόγραμμα Σπουδών δεν προάγει την εκμάθηση της λατινικής γλώσσας ως αυτόνομη μαθησιακή διαδικασία αποκλειστικά γλωσσικού προσανατολισμού. Η μελέτη αρχαιογνωστικού υλικού σχετικά με τη λογοτεχνία, την κοινωνία, την ιδεολογία, την τέχνη της Ρώμης αλλά και την επίδραση του ρωμαϊκού πολιτισμού στον ευρωπαϊκό και τον νεοελληνικό πολιτισμό, η ρωμαιογνωσία, αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της διδασκαλίας, καθώς μέσω της γλώσσας οι μαθητές/-τριες θα έρθουν σε μια πρώτη αλλά ουσιαστική επαφή με τον κόσμο της Ρώμης, με στόχο να αποκτήσουν ενδιαφέρον για τη διερεύνησή του, να αξιολογήσουν τη σχέση του κόσμου αυτού με τον ελληνικό πολιτισμό (αρχαίο και νέο) και να διαμορφώσουν κριτική στάση απέναντι στο σύγχρονο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

Πιο συγκεκριμένα, μέσα από την επαφή τους με όψεις του πολιτισμού της Ρώμης οι μαθητές/-τριες θα είναι σε θέση να κατανοήσουν και να αξιολογήσουν αναλόγως την καταλυτική επίδραση όχι μόνο της γλώσσας, αλλά εν γένει του πολιτισμού της ρωμαϊκής αρχαιότητας σε ποικίλες πτυχές του ευρωπαϊκού πολιτισμού, όπως η ιατρική, η αρχιτεκτονική, οι φυσικές επιστήμες, η πολιτική, το δίκαιο κ.ά. Επιπλέον, θα ασκηθούν στον κριτικό γραμματισμό, την ερμηνεία κειμένων αλλά και ιδεών. Με τον τρόπο αυτό θα συνδεθούν με το ιστορικο-γλωσσικό και πολιτιστικό παρελθόν, χωρίς στρεβλωτικές εξιδανικεύσεις και με άμεση αναφορά στο παρόν. Ακολούθως, θα επανεκτιμήσουν την αναντίρρητα μεγάλη προσφορά του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, καθώς επίσης θα συγκροτήσουν κριτικά και με νηφαλιότητα και τη δική τους ταυτότητα στο πλαίσιο της σύγχρονης πολυπολιτισμικής και πολυεθνικής πραγματικότητας. Έτσι, η μελέτη της γλώσσας και η ερμηνεία των λατινικών κειμένων, πέρα από τον προφανή αρχαιογνωστικό και ανθρωπογνωστικό τους στόχο, θα συμβάλουν και στη συγκρότηση και ενίσχυση μιας σύγχρονης ανθρωπιστικής και ευρωπαϊκής ταυτότητας.

Επίσης, μέσα από τη μελέτη της λατινικής γλώσσας και την επιδιωκόμενη εξοικείωση με τον ρωμαϊκό κόσμο, οι μαθητές/-τριες θα συνειδητοποιήσουν την αδιάρρηκτη συνάφεια του αρχαίου ελληνικού και ρωμαϊκού πολιτισμού. Παράλληλα, η γνωριμία με τη Ρώμη θα ενισχύσει την αίσθηση των δεσμών και της συνέχειας του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού όχι μόνο με τον ρωμαϊκό αλλά και με τον βυζαντινό πολιτισμό, φωτίζοντας έτσι πολλές όψεις της νεοελληνικής συνέχειας σε γλωσσικό, πολιτικό, θρησκευτικό και ιδεολογικό επίπεδο.

Το μάθημα των Λατινικών μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην κριτική αγωγή των μαθητών/-τριών στον παγκόσμιο πολιτισμό όχι μόνο μέσα από την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και των γλωσσικών δεξιοτήτων τους, αλλά και μέσα από τη γνωριμία και υιοθέτηση των αρχών και αξιών του ανθρωπιστικού ιδεώδους. Ως το μοναδικό μη ελληνοκεντρικό μάθημα αρχαιογνωσίας με σαφή ευρωπαϊκό προσανατολισμό, το μάθημα των Λατινικών προάγει τη γνώση των μαθητών/-τριών για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, συντελώντας καθοριστικά στην εμπέδωση της ευρωπαϊκής ιδέας. Τα τελευταία χρόνια η σύνθεση της ελληνικής τάξης μεταβάλλεται συνεχώς, εμπλουτιζόμενη με μαθητές και μαθήτριες από διαφορετικά γλωσσικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα.

Ο διεθνικός χαρακτήρας του μαθήματος διευκολύνει την ενεργό συμμετοχή τους αλλά και υπογραμμίζει γενικότερα τον σεβασμό της πολιτισμικής ετερότητας στο
ευρύτερο εκπαιδευτικό πλαίσιο. Στα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά δεδομένα της σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης πραγματικότητας, με τις απεριόριστες δυνατότητες επικοινωνίας, απρόσκοπτης μετακίνησης και ανταλλαγής πολιτισμικών ιδεών, η ανάγκη καλλιέργειας της ευρωπαϊκής ταυτότητας των μαθητών/-τριών και η συνειδητοποίηση από πλευράς τους πως η χώρα μας, ως αναπόσπαστο κομμάτι του ευρωπαϊκού πολιτισμού, συμμετέχει πλήρως και ισότιμα στο σύγχρονο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, αποτελεί μια από τις βασικές προτεραιότητες του σύγχρονου σχολείου. Κατά συνέπεια, η εκμάθηση της λατινικής γλώσσας και η μελέτη της λατινικής λογοτεχνίας και του ρωμαϊκού πολιτισμού θα συμβάλουν στη σφυρηλάτηση ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής πολιτισμικής ταυτότητας από τους μαθητές και τις μαθήτριες του Γενικού Λυκείου.

Β. ΣΚΟΠΟΘΕΣIΑ.

Γενικός σκοπός.

Γενικός σκοπός της διδασκαλίας του μαθήματος των Λατινικών είναι η εξοικείωση των μαθητών/-τριών με τη λατινική γλώσσα, καθώς και με πτυχές της λατινικής γραμματείας και του κόσμου της Ρώμης. Παράλληλα, επιδιώκεται η ανάπτυξη ποικίλων δεξιοτήτων, η καλλιέργεια της ανθρωπιστικής παιδείας και η συνειδητοποίηση ότι η κλασική πολιτισμική κληρονομιά λειτουργεί ως θεμέλιο τόσο για την ελληνική πολιτισμική ταυτότητα όσο και για το οικοδόμημα του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Γενικοί στόχοι.

Οι μαθητές/-τριες επιδιώκεται:

Να αναγνωρίζουν και να τεκμηριώνουν την ωφελιμότητα που απορρέει από την επαφή με τη λατινική γλώσσα.
Να συνειδητοποιούν τη βαθύτερη σχέση της λατινικής με την αρχαία ελληνική.
Να αναγνωρίζουν βασικά στοιχεία της φωνητικής της λατινικής.
Να γνωρίζουν βασικά στοιχεία της δομής και της μορφολογίας της λατινικής γλώσσας.
Να αντιλαμβάνονται τα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα με τη συνδρομή της αναγωγής σε αντίστοιχα φαινόμενα άλλης, οικείας σε αυτούς/-ές γλώσσας (νέα ή αρχαία ελληνική), ώστε να αξιοποιείται το γνωστικό υπόβαθρο που ενδεχομένως διαθέτουν στις γλώσσες αυτές, καθώς και οι πιθανές συγγένειες ή σχέσεις μεταξύ αυτών.
Να γνωρίζουν ένα βασικό λεξιλόγιο της λατινικής γλώσσας.
Να κατανοούν, να μεταφράζουν και να ερμηνεύουν λατινικά κείμενα.
Να αναγνωρίζουν λέξεις της λατινικής που ως γλωσσικά δάνεια έχουν ενσωματωθεί στο λεξιλόγιο της νέας ελληνικής.
Να αναγνωρίζουν τη σύνδεση του λατινικού λεξιλογίου με εκείνο των σύγχρονων ευρωπαϊκών γλωσσών, ιδιαίτερα εκείνων που διδάσκονται στο σχολείο.
Να κατανοούν λατινικούς όρους, έννοιες και εκφράσεις ή αποφθέγματα που χρησιμοποιούνται συχνά στην προφορική και τη γραπτή ομιλία στις μέρες μας.
Να κατανοούν και να ενσωματώνουν λειτουργικά στον λόγο τους φράσεις της λατινικής που χρησιμοποιούνται στη νέα ελληνική.
Να καλλιεργούν δεξιότητες γλωσσικού, κριτικού, πολιτισμικού, οπτικοακουστικού, ψηφιακού και κοινωνικού γραμματισμού κατά τη μελέτη της λατινικής γλώσσας.
Να αναπτύσσουν μεταγνωστικές δεξιότητες κατά τη διεργασία επαφής με τη λατινική γλώσσα.
Να αναπτύσσουν μεταγνωστική δεξιότητα ως απόρροια της εξοικείωσης με απλούς ή πιο σύνθετους μορφοσυντακτικούς μετασχηματισμούς της λατινικής.